Osmanlı İmparatorluğu, 600 yılı aşkın bir süre boyunca, geniş topraklara hükmetmiş, çok uluslu ve çok dinli bir yapıya sahip bir devletti. Ancak, 19. yüzyıldan itibaren iç ve dış dinamikler, imparatorluğun çöküş sürecini hızlandırdı. Osmanlı'nın çöküşü, askeri, ekonomik ve siyasi birçok faktörün birleşimiyle şekillendi. Askeri zayıflama, 17. yüzyıldan itibaren kendini göstermeye başladı. Osmanlı ordusu, Avrupa’daki askeri yeniliklere ayak uydurmakta gecikti ve çeşitli savaşlarda yenilgilere uğradı. Özellikle 1774’te imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması, Osmanlı'nın prestijini zedelemiş ve toprak kayıplarına yol açmıştır. Bu süreç, askeri disiplini ve moralin bozulmasına neden olarak iç huzursuzlukları artırdı. Ekonomik sorunlar da Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünde kritik bir rol oynadı. 19. yüzyılda, devletin mali durumu kötüleşti ve yabancı devletlere tanınan kapitülasyonlar, Osmanlı pazarının kontrolünü kaybetmesine yol açtı. Kapitülasyonlar, yerli üreticilerin rekabet edemeyecek duruma gelmesine ve ülke ekonomisinin dışa bağımlı bir yapıya dönüşmesine neden oldu. Bu durum, devletin vergi toplama kapasitesini azalttı ve kamu hizmetlerinde aksamalara yol açtı. Ekonomik sıkıntılar, toplumsal huzursuzluğu da beraberinde getirdi. Osmanlı İmparatorluğu’nun çok uluslu yapısı, 19. yüzyılın sonlarına doğru milliyetçilik akımlarının yükselmesiyle tehdit altına girdi. Balkanlar’daki isyanlar ve bağımsızlık hareketleri, Osmanlı'nın otoritesini zayıflattı. Arnavutlar, Sırplar ve Yunanlar gibi çeşitli etnik gruplar, bağımsızlık için mücadele etti. Bu süreç, iç çatışmaları ve ayrılıkçı hareketleri körükleyerek imparatorluğun dağılmasına zemin hazırladı. Osmanlı yönetimi, çöküşü önlemek amacıyla çeşitli reform girişimlerinde bulundu. Tanzimat Fermanı (1839), Batı tarzı modernleşme çabalarının başlangıcını simgeliyor. Bu reformlar, eğitim, hukuk ve ekonomi alanında düzenlemeleri içeriyordu. Ancak, reformlar genellikle yüzeysel kaldı ve toplumun tüm kesimlerinde karşılık bulmadı. II. Abdülhamid döneminde, siyasi baskı ve sansür uygulamaları reformların etkisini azalttı. 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanıyla birlikte İttihat ve Terakki Cemiyeti, yönetimi ele geçirdi. Bu dönemde siyasi ve askeri reformlar yapılmaya çalışıldı, fakat bu reformlar da baskıcı bir hale geldi. Balkan Savaşları (1912-1913) ve I. Dünya Savaşı, imparatorluğun askeri ve ekonomik yapısını daha da zayıflattı. Savaşlar, Osmanlı topraklarının büyük bir kısmının kaybedilmesine ve iç huzursuzlukların artmasına yol açtı. I. Dünya Savaşı’nın sonunda, Osmanlı İmparatorluğu büyük bir yıkım yaşadı. 1918’de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması, ülkenin işgaline ve parçalanmasına yol açtı. İşgaller, Osmanlı yönetiminin meşruiyetini zedeledi ve halk arasında derin bir umutsuzluk ve isyan duygusu hâkim olmaya başladı. Bu dönemde, Mustafa Kemal Atatürk önderliğindeki Kurtuluş Savaşı, bağımsızlık mücadelesinin sembolü haline geldi. Kurtuluş Savaşı, Anadolu’da halkın iradesi doğrultusunda yürütülen bir mücadeleydi ve bu süreç, Osmanlı hanedanının gücünü kaybetmesine neden oldu. 1920’li yıllarda, Osmanlı hanedanı üyeleri, özellikle padişah VI. Mehmed (Vahdettin), ülke dışında sığınma arayışına girdi. VI. Mehmed, İstanbul’un işgali altında bulunduğu sırada, 17 Kasım 1922’de yurt dışına kaçtı. Londra’ya gitmeyi tercih eden padişah, Türk topraklarını terk ederek Osmanlı yönetiminin sona erdiğini fiilen kabul etmiş oldu. Bu durum, Osmanlı hanedanının iktidarının sona erdiğinin ve halkın iradesinin artık belirleyici olduğunun bir göstergesiydi. 1 Kasım 1922’de Türkiye Büyük Millet Meclisi, saltanatın kaldırılmasına dair kararı aldı. Bu karar, Osmanlı İmparatorluğu’nun resmi olarak sona erdiğini ve ulusal egemenliğin ön plana çıktığını simgeliyordu. Saltanatın kaldırılması, halk iradesinin belirleyici olduğu yeni bir yönetim biçiminin benimsenmesini sağladı. Bu süreçte, TBMM’nin aldığı kararlar, yalnızca yönetim biçimini değil, aynı zamanda toplumda ve devlet anlayışında köklü değişimleri de beraberinde getirdi. Saltanatın kaldırılmasının ardından, 29 Ekim 1923’te Türkiye Cumhuriyeti ilan edildi. Bu, Osmanlı monarşisinin sona erdiği ve demokratik bir yönetim anlayışının benimsendiği bir dönüm noktasıydı. Cumhuriyet ile birlikte, laiklik, hukuk devleti ve bireysel haklar gibi modern değerler topluma entegre edilmeye çalışıldı. Atatürk'ün liderliğinde gerçekleştirilen devrimler, Türkiye’yi çağdaş bir devlet haline getirme hedefini güttü. Sonuç olarak, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşü, çeşitli iç ve dış etkenlerin bir araya gelmesiyle gerçekleşmiştir. Ekonomik sorunlar, askeri zayıflama, milliyetçilik akımları ve reformların yetersizliği, imparatorluğun sona ermesine giden yolda önemli faktörlerdir. Osmanlı hanedanının yabancılara sığınması, bu çöküş sürecinin somut bir göstergesi olarak öne çıkmaktadır. Saltanatın kaldırılması ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilanı, Türk milletinin egemenliğini ve modernleşme sürecinin başlangıcını simgelemektedir. Bu değişim, sadece yönetim biçiminde değil, aynı zamanda toplumsal ve kültürel dönüşüm süreçlerinde de köklü bir dönüşüm yaratmıştır.
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Galatasaray | 10 | 9 | 0 | 1 | 29 | 9 | 28 | +20 |
2 | Samsunspor | 11 | 8 | 2 | 1 | 22 | 10 | 25 | +12 |
3 | Fenerbahçe | 10 | 7 | 1 | 2 | 23 | 9 | 23 | +14 |
4 | Beşiktaş | 10 | 6 | 2 | 2 | 19 | 10 | 20 | +9 |
5 | Eyüpspor | 11 | 5 | 2 | 4 | 17 | 11 | 19 | +6 |
6 | Sivasspor | 11 | 5 | 4 | 2 | 17 | 16 | 17 | +1 |
7 | Göztepe | 10 | 4 | 3 | 3 | 17 | 13 | 15 | +4 |
8 | Başakşehir FK | 10 | 4 | 3 | 3 | 17 | 14 | 15 | +3 |
9 | Kasımpaşa | 11 | 3 | 3 | 5 | 15 | 17 | 14 | -2 |
10 | Konyaspor | 11 | 4 | 5 | 2 | 14 | 18 | 14 | -4 |
11 | Trabzonspor | 10 | 2 | 2 | 6 | 11 | 11 | 12 | 0 |
12 | Gaziantep FK | 10 | 3 | 4 | 3 | 14 | 15 | 12 | -1 |
13 | Bodrum FK | 11 | 3 | 6 | 2 | 8 | 13 | 11 | -5 |
14 | Antalyaspor | 11 | 3 | 6 | 2 | 12 | 22 | 11 | -10 |
15 | Alanyaspor | 11 | 2 | 5 | 4 | 9 | 14 | 10 | -5 |
16 | Çaykur Rizespor | 10 | 3 | 6 | 1 | 7 | 18 | 10 | -11 |
17 | Kayserispor | 10 | 1 | 3 | 6 | 9 | 15 | 9 | -6 |
18 | Hatayspor | 10 | 0 | 7 | 3 | 7 | 17 | 3 | -10 |
19 | Adana Demirspor | 10 | 0 | 8 | 2 | 9 | 24 | 2 | -15 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Erzurumspor FK | 11 | 7 | 3 | 1 | 17 | 6 | 22 | +11 |
2 | Kocaelispor | 11 | 7 | 3 | 1 | 16 | 12 | 22 | +4 |
3 | Bandırmaspor | 11 | 6 | 2 | 3 | 15 | 10 | 21 | +5 |
4 | Fatih Karagümrük | 11 | 5 | 3 | 3 | 20 | 12 | 18 | +8 |
5 | Iğdır FK | 11 | 5 | 3 | 3 | 16 | 10 | 18 | +6 |
6 | Boluspor | 11 | 5 | 3 | 3 | 15 | 9 | 18 | +6 |
7 | Esenler Erokspor | 11 | 5 | 4 | 2 | 19 | 13 | 17 | +6 |
8 | Ümraniyespor | 11 | 5 | 4 | 2 | 18 | 16 | 17 | +2 |
9 | Pendikspor | 11 | 5 | 4 | 2 | 13 | 14 | 17 | -1 |
10 | MKE Ankaragücü | 11 | 5 | 5 | 1 | 15 | 12 | 16 | +3 |
11 | Çorum FK | 11 | 4 | 3 | 4 | 13 | 12 | 16 | +1 |
12 | Şanlıurfaspor | 11 | 4 | 4 | 3 | 18 | 18 | 15 | 0 |
13 | Gençlerbirliği | 11 | 4 | 4 | 3 | 9 | 9 | 15 | 0 |
14 | Manisa FK | 11 | 4 | 5 | 2 | 14 | 12 | 14 | +2 |
15 | Keçiörengücü | 11 | 3 | 3 | 5 | 13 | 15 | 14 | -2 |
16 | İstanbulspor | 11 | 4 | 6 | 1 | 14 | 15 | 13 | -1 |
17 | Sakaryaspor | 11 | 3 | 4 | 4 | 15 | 17 | 13 | -2 |
18 | Amed SK | 11 | 3 | 4 | 4 | 10 | 12 | 13 | -2 |
19 | Adanaspor | 11 | 1 | 7 | 3 | 10 | 28 | 6 | -18 |
20 | Yeni Malatyaspor | 11 | 0 | 11 | 0 | 4 | 32 | 3 | -28 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | GMG Kastamonuspor | 10 | 7 | 1 | 2 | 19 | 7 | 23 | +12 |
2 | Sarıyer | 10 | 6 | 0 | 4 | 15 | 4 | 22 | +11 |
3 | Batman Petrolspor | 10 | 7 | 3 | 0 | 18 | 6 | 21 | +12 |
4 | İskenderunspor A.Ş. | 10 | 5 | 1 | 4 | 15 | 5 | 19 | +10 |
5 | 24Erzincanspor | 10 | 5 | 1 | 4 | 15 | 5 | 19 | +10 |
6 | Adana 1954 Futbol Kulübü | 10 | 6 | 3 | 1 | 17 | 10 | 19 | +7 |
7 | Altınordu | 10 | 5 | 1 | 4 | 15 | 8 | 19 | +7 |
8 | Beykoz Anadolu | 10 | 6 | 3 | 1 | 18 | 14 | 19 | +4 |
9 | Kırklarelispor | 10 | 3 | 2 | 5 | 11 | 9 | 14 | +2 |
10 | Kepezspor FAŞ | 10 | 3 | 4 | 3 | 11 | 9 | 12 | +2 |
11 | 1461 Trabzon FK | 10 | 3 | 5 | 2 | 11 | 11 | 11 | 0 |
12 | Fethiyespor | 10 | 3 | 5 | 2 | 12 | 16 | 11 | -4 |
13 | İnegölspor | 10 | 2 | 4 | 4 | 7 | 10 | 10 | -3 |
14 | Isparta 32 Spor | 10 | 1 | 4 | 5 | 6 | 12 | 8 | -6 |
15 | Sincan Belediyesi Ankaraspor | 10 | 1 | 6 | 3 | 5 | 15 | 6 | -10 |
16 | Karaköprü Belediyespor | 10 | 1 | 6 | 3 | 7 | 18 | 6 | -11 |
17 | Altay | 10 | 1 | 7 | 2 | 6 | 23 | 5 | -17 |
18 | Hes İlaç Afyonspor | 10 | 0 | 9 | 1 | 4 | 30 | 1 | -26 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Bursaspor | 9 | 7 | 0 | 2 | 19 | 1 | 23 | +18 |
2 | Karşıyaka | 9 | 7 | 1 | 1 | 16 | 3 | 22 | +13 |
3 | Silifke Belediye Spor | 9 | 5 | 1 | 3 | 17 | 7 | 18 | +10 |
4 | Bornova 1877 | 9 | 4 | 2 | 3 | 17 | 8 | 15 | +9 |
5 | Düzcespor | 9 | 4 | 2 | 3 | 12 | 7 | 15 | +5 |
6 | Belediye Kütahyaspor | 9 | 5 | 4 | 0 | 10 | 9 | 15 | +1 |
7 | Kahramanmaraşspor | 9 | 5 | 4 | 0 | 10 | 10 | 15 | 0 |
8 | Muş Spor Kulübü | 9 | 3 | 1 | 5 | 6 | 4 | 14 | +2 |
9 | Artvin Hopaspor | 9 | 2 | 2 | 5 | 5 | 10 | 11 | -5 |
10 | Kırşehir Futbol SK | 9 | 2 | 3 | 4 | 6 | 10 | 10 | -4 |
11 | Anadolu Üniversitesi | 9 | 2 | 4 | 3 | 6 | 10 | 9 | -4 |
12 | Tokat Bld Plevnespor | 9 | 2 | 4 | 3 | 5 | 10 | 9 | -5 |
13 | 23 Elazığ Futbol Kulübü | 9 | 1 | 4 | 4 | 1 | 6 | 7 | -5 |
14 | Bulvarspor | 9 | 1 | 4 | 4 | 6 | 17 | 7 | -11 |
15 | Ergene Velimeşe | 9 | 1 | 6 | 2 | 3 | 12 | 5 | -9 |
16 | Kuşadasıspor | 9 | 0 | 9 | 0 | 7 | 22 | 0 | -15 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
08/11/2024 | Kasımpaşa | vs | Kayserispor |
09/11/2024 | Antalyaspor | vs | Bodrum FK |
09/11/2024 | Hatayspor | vs | Gaziantep FK |
09/11/2024 | Adana Demirspor | vs | Eyüpspor |
09/11/2024 | Çaykur Rizespor | vs | Trabzonspor |
10/11/2024 | Göztepe | vs | Konyaspor |
10/11/2024 | Galatasaray | vs | Samsunspor |
10/11/2024 | Başakşehir FK | vs | Beşiktaş |
10/11/2024 | Fenerbahçe | vs | Sivasspor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
08/11/2024 | MKE Ankaragücü | vs | Esenler Erokspor |
08/11/2024 | Ümraniyespor | vs | Iğdır FK |
09/11/2024 | İstanbulspor | vs | Adanaspor |
09/11/2024 | Amed SK | vs | Keçiörengücü |
09/11/2024 | Fatih Karagümrük | vs | Yeni Malatyaspor |
09/11/2024 | Çorum FK | vs | Pendikspor |
10/11/2024 | Bandırmaspor | vs | Boluspor |
10/11/2024 | Şanlıurfaspor | vs | Gençlerbirliği |
10/11/2024 | Manisa FK | vs | Erzurumspor FK |
10/11/2024 | Sakaryaspor | vs | Kocaelispor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
09/11/2024 | Kepezspor FAŞ | vs | GMG Kastamonuspor |
09/11/2024 | Sarıyer | vs | Batman Petrolspor |
10/11/2024 | Adana 01 Futbol Kulübü | vs | Karaköprü Belediyespor |
10/11/2024 | Afyonspor Kulübü | vs | Fethiyespor |
10/11/2024 | Altınordu | vs | Altay |
10/11/2024 | Isparta 32 Spor | vs | Sincan Belediyesi Ankaraspor |
10/11/2024 | İnegölspor | vs | Beykoz Anadolu |
10/11/2024 | İskenderunspor A.Ş. | vs | 1461 Trabzon FK |
10/11/2024 | Kırklarelispor | vs | 24Erzincanspor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
09/11/2024 | Bornova 1877 | vs | Anadolu Üniversitesi |
10/11/2024 | Artvin Hopaspor | vs | Kahramanmaraşspor |
10/11/2024 | Bulvarspor | vs | Belediye Kütahyaspor |
10/11/2024 | Düzcespor | vs | Ergene Velimeşe |
10/11/2024 | Karşıyaka | vs | Muş Spor Kulübü |
10/11/2024 | Kırşehir Futbol SK | vs | Bursaspor |
10/11/2024 | Kuşadasıspor | vs | Tokat Bld Plevnespor |
10/11/2024 | 23 Elazığ Futbol Kulübü | vs | Silifke Belediye Spor |