Bugun...


Umut M. Berberoğlu

facebook-paylas
Osmanlı İmparatorluğunun Çöküş Süreci ve Saltanatın Kaldırılması
Tarih: 01-11-2024 10:33:00 Güncelleme: 01-11-2024 10:33:00


Osmanlı İmparatorluğu, 600 yılı aşkın bir süre boyunca, geniş topraklara hükmetmiş, çok uluslu ve çok dinli bir yapıya sahip bir devletti. Ancak, 19. yüzyıldan itibaren iç ve dış dinamikler, imparatorluğun çöküş sürecini hızlandırdı. Osmanlı'nın çöküşü, askeri, ekonomik ve siyasi birçok faktörün birleşimiyle şekillendi. Askeri zayıflama, 17. yüzyıldan itibaren kendini göstermeye başladı. Osmanlı ordusu, Avrupa’daki askeri yeniliklere ayak uydurmakta gecikti ve çeşitli savaşlarda yenilgilere uğradı. Özellikle 1774’te imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması, Osmanlı'nın prestijini zedelemiş ve toprak kayıplarına yol açmıştır. Bu süreç, askeri disiplini ve moralin bozulmasına neden olarak iç huzursuzlukları artırdı. Ekonomik sorunlar da Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünde kritik bir rol oynadı. 19. yüzyılda, devletin mali durumu kötüleşti ve yabancı devletlere tanınan kapitülasyonlar, Osmanlı pazarının kontrolünü kaybetmesine yol açtı. Kapitülasyonlar, yerli üreticilerin rekabet edemeyecek duruma gelmesine ve ülke ekonomisinin dışa bağımlı bir yapıya dönüşmesine neden oldu. Bu durum, devletin vergi toplama kapasitesini azalttı ve kamu hizmetlerinde aksamalara yol açtı. Ekonomik sıkıntılar, toplumsal huzursuzluğu da beraberinde getirdi. Osmanlı İmparatorluğu’nun çok uluslu yapısı, 19. yüzyılın sonlarına doğru milliyetçilik akımlarının yükselmesiyle tehdit altına girdi. Balkanlar’daki isyanlar ve bağımsızlık hareketleri, Osmanlı'nın otoritesini zayıflattı. Arnavutlar, Sırplar ve Yunanlar gibi çeşitli etnik gruplar, bağımsızlık için mücadele etti. Bu süreç, iç çatışmaları ve ayrılıkçı hareketleri körükleyerek imparatorluğun dağılmasına zemin hazırladı. Osmanlı yönetimi, çöküşü önlemek amacıyla çeşitli reform girişimlerinde bulundu. Tanzimat Fermanı (1839), Batı tarzı modernleşme çabalarının başlangıcını simgeliyor. Bu reformlar, eğitim, hukuk ve ekonomi alanında düzenlemeleri içeriyordu. Ancak, reformlar genellikle yüzeysel kaldı ve toplumun tüm kesimlerinde karşılık bulmadı. II. Abdülhamid döneminde, siyasi baskı ve sansür uygulamaları reformların etkisini azalttı. 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanıyla birlikte İttihat ve Terakki Cemiyeti, yönetimi ele geçirdi. Bu dönemde siyasi ve askeri reformlar yapılmaya çalışıldı, fakat bu reformlar da baskıcı bir hale geldi. Balkan Savaşları (1912-1913) ve I. Dünya Savaşı, imparatorluğun askeri ve ekonomik yapısını daha da zayıflattı. Savaşlar, Osmanlı topraklarının büyük bir kısmının kaybedilmesine ve iç huzursuzlukların artmasına yol açtı. I. Dünya Savaşı’nın sonunda, Osmanlı İmparatorluğu büyük bir yıkım yaşadı. 1918’de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması, ülkenin işgaline ve parçalanmasına yol açtı. İşgaller, Osmanlı yönetiminin meşruiyetini zedeledi ve halk arasında derin bir umutsuzluk ve isyan duygusu hâkim olmaya başladı. Bu dönemde, Mustafa Kemal Atatürk önderliğindeki Kurtuluş Savaşı, bağımsızlık mücadelesinin sembolü haline geldi. Kurtuluş Savaşı, Anadolu’da halkın iradesi doğrultusunda yürütülen bir mücadeleydi ve bu süreç, Osmanlı hanedanının gücünü kaybetmesine neden oldu. 1920’li yıllarda, Osmanlı hanedanı üyeleri, özellikle padişah VI. Mehmed (Vahdettin), ülke dışında sığınma arayışına girdi. VI. Mehmed, İstanbul’un işgali altında bulunduğu sırada, 17 Kasım 1922’de yurt dışına kaçtı. Londra’ya gitmeyi tercih eden padişah, Türk topraklarını terk ederek Osmanlı yönetiminin sona erdiğini fiilen kabul etmiş oldu. Bu durum, Osmanlı hanedanının iktidarının sona erdiğinin ve halkın iradesinin artık belirleyici olduğunun bir göstergesiydi. 1 Kasım 1922’de Türkiye Büyük Millet Meclisi, saltanatın kaldırılmasına dair kararı aldı. Bu karar, Osmanlı İmparatorluğu’nun resmi olarak sona erdiğini ve ulusal egemenliğin ön plana çıktığını simgeliyordu. Saltanatın kaldırılması, halk iradesinin belirleyici olduğu yeni bir yönetim biçiminin benimsenmesini sağladı. Bu süreçte, TBMM’nin aldığı kararlar, yalnızca yönetim biçimini değil, aynı zamanda toplumda ve devlet anlayışında köklü değişimleri de beraberinde getirdi. Saltanatın kaldırılmasının ardından, 29 Ekim 1923’te Türkiye Cumhuriyeti ilan edildi. Bu, Osmanlı monarşisinin sona erdiği ve demokratik bir yönetim anlayışının benimsendiği bir dönüm noktasıydı. Cumhuriyet ile birlikte, laiklik, hukuk devleti ve bireysel haklar gibi modern değerler topluma entegre edilmeye çalışıldı. Atatürk'ün liderliğinde gerçekleştirilen devrimler, Türkiye’yi çağdaş bir devlet haline getirme hedefini güttü. Sonuç olarak, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşü, çeşitli iç ve dış etkenlerin bir araya gelmesiyle gerçekleşmiştir. Ekonomik sorunlar, askeri zayıflama, milliyetçilik akımları ve reformların yetersizliği, imparatorluğun sona ermesine giden yolda önemli faktörlerdir. Osmanlı hanedanının yabancılara sığınması, bu çöküş sürecinin somut bir göstergesi olarak öne çıkmaktadır. Saltanatın kaldırılması ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilanı, Türk milletinin egemenliğini ve modernleşme sürecinin başlangıcını simgelemektedir. Bu değişim, sadece yönetim biçiminde değil, aynı zamanda toplumsal ve kültürel dönüşüm süreçlerinde de köklü bir dönüşüm yaratmıştır.



Bu yazı 1069 defa okunmuştur.

FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

YAZARLAR
ÇOK OKUNAN HABERLER
  • BUGÜN
  • BU HAFTA
  • BU AY
SON YORUMLANANLAR
  • HABERLER
  • VİDEOLAR
HABER ARŞİVİ
HAVA DURUMU
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 19 16 0 3 52 22 51 +30
2 Fenerbahçe 19 14 2 3 49 18 45 +31
3 Samsunspor 19 11 4 4 32 18 37 +14
4 Göztepe 19 10 5 4 38 23 34 +15
5 Eyüpspor 19 9 4 6 32 19 33 +13
6 Beşiktaş 19 8 4 7 28 20 31 +8
7 Başakşehir FK 19 8 6 5 31 25 29 +6
8 Gaziantep FK 19 7 7 5 25 26 26 -1
9 Trabzonspor 19 6 6 7 34 24 25 +10
10 Çaykur Rizespor 19 7 9 3 19 29 24 -10
11 Alanyaspor 19 5 7 7 19 24 22 -5
12 Kasımpaşa 19 4 5 10 27 33 22 -6
13 Konyaspor 19 5 8 6 24 31 21 -7
14 Antalyaspor 19 6 10 3 21 38 21 -17
15 Sivasspor 19 5 9 5 21 32 20 -11
16 Bodrum FK 19 4 11 4 14 25 16 -11
17 Kayserispor 18 3 8 7 17 34 16 -17
18 Hatayspor 19 1 11 7 17 32 10 -15
19 Adana Demirspor 19 2 15 2 15 42 5 -27
Takım O G M B A Y P AV
1 Kocaelispor 20 13 5 2 31 19 41 +12
2 Fatih Karagümrük 20 10 5 5 35 20 35 +15
3 Bandırmaspor 20 9 4 7 28 21 34 +7
4 Erzurumspor FK 20 10 7 3 24 15 33 +9
5 Çorum FK 20 8 4 8 25 19 32 +6
6 Boluspor 20 9 7 4 30 24 31 +6
7 İstanbulspor 20 9 8 3 33 24 30 +9
8 MKE Ankaragücü 20 9 8 3 26 19 30 +7
9 Pendikspor 20 8 6 6 28 22 30 +6
10 Amed SK 20 7 4 9 21 18 30 +3
11 Gençlerbirliği 20 8 6 6 21 19 30 +2
12 Keçiörengücü 20 7 7 6 25 24 27 +1
13 Esenler Erokspor 20 7 8 5 26 26 26 0
14 Manisa FK 20 8 10 2 24 27 26 -3
15 Ümraniyespor 20 7 8 5 29 29 26 0
16 Sakaryaspor 20 6 6 8 24 27 26 -3
17 Şanlıurfaspor 20 7 9 4 26 28 25 -2
18 Iğdır FK 20 7 9 4 22 23 25 -1
19 Adanaspor 20 3 11 6 17 37 15 -20
20 Yeni Malatyaspor 20 0 20 0 10 64 21 -54
Takım O G M B A Y P AV
1 Sarıyer 17 12 0 5 37 7 41 +30
2 Batman Petrolspor 18 13 5 0 34 17 39 +17
3 GMG Kastamonuspor 18 11 2 5 31 15 38 +16
4 Altınordu 18 10 2 6 34 14 36 +20
5 Adana 1954 Futbol Kulübü 18 9 5 4 34 19 31 +15
6 24Erzincanspor 18 8 3 7 28 17 31 +11
7 Beykoz Anadolu 18 9 6 3 27 23 30 +4
8 İskenderunspor A.Ş. 18 7 4 7 25 17 28 +8
9 Fethiyespor 18 7 6 5 23 20 26 +3
10 Kırklarelispor 18 5 5 8 20 19 23 +1
11 Isparta 32 Spor 18 4 5 9 15 16 21 -1
12 İnegölspor 18 4 6 8 16 19 20 -3
13 Kepezspor FAŞ 18 5 9 4 20 26 19 -6
14 1461 Trabzon FK 18 4 10 4 20 26 16 -6
15 Sincan Belediye Ankaraspor 18 3 9 6 13 26 15 -13
16 Karaköprü Belediyespor 18 2 10 6 19 33 12 -14
17 Altay 18 3 13 2 14 41 8 -27
18 Hes İlaç Afyonspor 17 0 16 1 6 61 2 -55
Takım O G M B A Y P AV
1 Bursaspor 16 12 0 4 34 4 40 +30
2 Karşıyaka 16 9 3 4 26 14 31 +12
3 Düzcespor 16 8 3 5 23 13 29 +10
4 Belediye Kütahyaspor 16 8 4 4 26 16 28 +10
5 Muş Spor Kulübü 16 7 2 7 18 11 28 +7
6 Silifke Belediye Spor 16 7 4 5 29 18 26 +11
7 Anadolu Üniversitesi 16 6 5 5 18 13 23 +5
8 Kahramanmaraşspor 16 6 6 4 17 18 22 -1
9 Bornova 1877 16 5 5 6 26 26 21 0
10 Artvin Hopaspor 16 4 6 6 10 19 18 -9
11 23 Elazığ Futbol Kulübü 16 4 7 5 10 16 17 -6
12 Tokat Bld Plevnespor 16 3 6 7 10 16 16 -6
13 Kırşehir Futbol SK 16 4 8 4 16 28 16 -12
14 Bulvarspor 16 2 8 6 15 30 12 -15
15 Kuşadasıspor 16 3 12 1 13 29 10 -16
16 Ergene Velimeşe 16 2 11 3 6 26 9 -20
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 24/01/2025 Samsunspor vs Gaziantep FK
 25/01/2025 Sivasspor vs Kayserispor
 25/01/2025 Alanyaspor vs Başakşehir FK
 25/01/2025 Galatasaray vs Konyaspor
 26/01/2025 Çaykur Rizespor vs Adana Demirspor
 26/01/2025 Antalyaspor vs Beşiktaş
 26/01/2025 Bodrum FK vs Eyüpspor
 26/01/2025 Fenerbahçe vs Göztepe
 27/01/2025 Kasımpaşa vs Hatayspor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 24/01/2025 Ümraniyespor vs Şanlıurfaspor
 25/01/2025 Boluspor vs Gençlerbirliği
 25/01/2025 Yeni Malatyaspor vs Esenler Erokspor
 25/01/2025 İstanbulspor vs Amed SK
 25/01/2025 Adanaspor vs Iğdır FK
 26/01/2025 Bandırmaspor vs Keçiörengücü
 26/01/2025 MKE Ankaragücü vs Erzurumspor FK
 26/01/2025 Fatih Karagümrük vs Çorum FK
 26/01/2025 Kocaelispor vs Pendikspor
 27/01/2025 Sakaryaspor vs Manisa FK
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 25/01/2025 Sarıyer vs İnegölspor
 26/01/2025 Adana 01 Futbol Kulübü vs Isparta 32 Spor
 26/01/2025 Altay vs Sincan Belediye Ankaraspor
 26/01/2025 Altınordu vs Kepezspor FAŞ
 26/01/2025 Batman Petrolspor vs GMG Kastamonuspor
 26/01/2025 Fethiyespor vs Beykoz Anadolu
 26/01/2025 İskenderunspor A.Ş. vs Afyonspor Kulübü
 26/01/2025 Karaköprü Belediyespor vs 24Erzincanspor
 26/01/2025 1461 Trabzon FK vs Kırklarelispor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 25/01/2025 Bornova 1877 vs 23 Elazığ Futbol Kulübü
 25/01/2025 Karşıyaka vs Bulvarspor
 26/01/2025 Anadolu Üniversitesi vs Kahramanmaraşspor
 26/01/2025 Artvin Hopaspor vs Kuşadasıspor
 26/01/2025 Düzcespor vs Kırşehir Futbol SK
 26/01/2025 Ergene Velimeşe vs Belediye Kütahyaspor
 26/01/2025 Muş Spor Kulübü vs Silifke Belediye Spor
 26/01/2025 Tokat Bld Plevnespor vs Bursaspor
resmi ilanlar
GAZETEMİZ

Henüz anket oluşturulmamış.
GÜNLÜK BURÇ
nöbetçi eczaneler
HABER ARA
Bizi Takip Edin :
Facebook Twitter Google Youtube RSS
YUKARI