1960’lı yılların Türkiye’si, savaş sonrası bir toplumun yeniden şekillendiği, demokratikleşme ve ekonomik kalkınma çabalarının öne çıktığı bir dönem olarak başladı. Ancak bu çabalar, ülkenin siyasi istikrarını sağlamada yeterli olmadı. 27 Mayıs 1960 askeri darbesiyle Demokrat Parti’nin devrilmesi, Türkiye’nin modern tarihinde önemli bir dönüm noktasıydı. Ülke, bu olayla birlikte askeri müdahalelerin gölgesinde bir demokrasi tecrübesine başladı. Darbeyi izleyen yıllarda Adalet Partisi ve Cumhuriyet Halk Partisi gibi iki büyük siyasi yapı, farklı politikalar etrafında geniş bir toplumsal destek kazandı. Ancak 1961 Anayasası’nın sağladığı geniş özgürlükler, farklı siyasi grupların daha radikal görüşlerle öne çıkmasına da imkân tanıdı. Üniversiteler, işçi sendikaları ve gençlik örgütleri gibi aktörler, siyasi çatışmaların merkezine yerleşti. Sol gruplar sosyalist devrim talepleriyle meydanlarda yer alırken, sağ görüşlü gruplar da milliyetçi ve dini değerlere dayalı bir düzeni savunuyordu. Bu siyasi kutuplaşma, ülke genelinde şiddet olaylarının artmasına yol açtı. 1968 yılında öğrencilerin üniversite işgalleri ve 6. Filo protestoları, Türkiye’de toplumsal muhalefetin ne kadar güçlü olduğunu gösterdi. 1970’li yıllara girildiğinde Türkiye’de siyasi kutuplaşma ve ekonomik sorunlar daha da derinleşti. 1971 Muhtırası, hükümete askerî baskı uygulayan ikinci büyük müdahale olarak tarihe geçti. Ancak bu müdahale, siyasi istikrarsızlığı çözmek bir yana, daha da karmaşık bir hale getirdi. Bu dönemde, Türkiye’nin ekonomisi de ciddi bir darboğaza girdi. 1970’lerde yaşanan petrol krizi, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde büyük ekonomik zorluklara neden oldu. Enflasyon hızla yükseldi, işsizlik oranları arttı ve dış borçlar kontrolden çıktı. Türkiye, o yıllarda ithalata bağımlı bir ekonomiye sahipti ve yaşanan petrol krizi, sanayinin yavaşlamasına ve mali dengenin bozulmasına yol açtı. Ülkede temel ihtiyaç maddelerine erişim zorlaştı; market rafları boşaldı, benzin kuyrukları hayatın bir parçası haline geldi. Bu ekonomik sıkıntılar toplumsal huzursuzluğu artırırken, sağ ve sol görüşlü gruplar arasındaki çatışmalar da şiddetini artırdı. Sağcı milliyetçi gruplar ve sol devrimci gruplar arasındaki çatışmalar, birçok şehirde günlük hayatı felç etti. Bu çatışmalar sırasında binlerce insan hayatını kaybetti, yüzlerce insan yaralandı. Polis ve güvenlik güçleri bu dönemde tarafsızlığını yitirdi; siyasi fraksiyonların yanında yer alan güvenlik güçleri, olayların daha da karmaşık hale gelmesine neden oldu. 1980 yılına gelindiğinde Türkiye, ekonomik krizin yanı sıra siyasi olarak da çözümsüz bir durumdaydı. Sürekli değişen koalisyon hükümetleri, istikrarlı bir yönetim sağlayamıyor, Meclis’teki siyasi gruplar arasında uzlaşma sağlanamıyordu. Özellikle Başbakan Süleyman Demirel’in önderliğindeki hükümetler, kısa süreli iktidarlarını ekonomik kriz ve sosyal patlamalarla sınırlandırıyordu. Ülkedeki kaotik durum, askerin yeniden müdahale etmesini kaçınılmaz hale getirdi. Nitekim 12 Eylül 1980 sabahı Türkiye, bir kez daha askeri bir darbe ile yüz yüze kaldı. Kenan Evren’in önderliğindeki Türk Silahlı Kuvvetleri, tüm ülke yönetimine el koydu ve darbe sonrası geniş kapsamlı bir askeri yönetim dönemi başladı. Bu askeri müdahale, Türkiye’nin siyasi ve sosyal yapısını kökten değiştirdi. Siyasi partiler kapatıldı, binlerce insan tutuklandı, sendikalar ve dernekler faaliyetlerini durdurdu. Ekonomik alanda ise, yeni bir neo-liberal dönüşüm süreci başlatıldı. Özal hükümetiyle başlayan bu süreç, Türkiye’yi dünya pazarlarına entegre etmeyi ve ekonomiyi liberalleştirmeyi hedefliyordu. Ancak darbenin etkileri uzun yıllar boyunca ülkenin siyasetinde ve toplumunda derin yaralar açmaya devam etti.
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Galatasaray | 10 | 9 | 0 | 1 | 29 | 9 | 28 | +20 |
2 | Samsunspor | 11 | 8 | 2 | 1 | 22 | 10 | 25 | +12 |
3 | Fenerbahçe | 10 | 7 | 1 | 2 | 23 | 9 | 23 | +14 |
4 | Beşiktaş | 10 | 6 | 2 | 2 | 19 | 10 | 20 | +9 |
5 | Eyüpspor | 11 | 5 | 2 | 4 | 17 | 11 | 19 | +6 |
6 | Sivasspor | 11 | 5 | 4 | 2 | 17 | 16 | 17 | +1 |
7 | Göztepe | 10 | 4 | 3 | 3 | 17 | 13 | 15 | +4 |
8 | Başakşehir FK | 10 | 4 | 3 | 3 | 17 | 14 | 15 | +3 |
9 | Kasımpaşa | 11 | 3 | 3 | 5 | 15 | 17 | 14 | -2 |
10 | Konyaspor | 11 | 4 | 5 | 2 | 14 | 18 | 14 | -4 |
11 | Trabzonspor | 10 | 2 | 2 | 6 | 11 | 11 | 12 | 0 |
12 | Gaziantep FK | 10 | 3 | 4 | 3 | 14 | 15 | 12 | -1 |
13 | Bodrum FK | 11 | 3 | 6 | 2 | 8 | 13 | 11 | -5 |
14 | Antalyaspor | 11 | 3 | 6 | 2 | 12 | 22 | 11 | -10 |
15 | Alanyaspor | 11 | 2 | 5 | 4 | 9 | 14 | 10 | -5 |
16 | Çaykur Rizespor | 10 | 3 | 6 | 1 | 7 | 18 | 10 | -11 |
17 | Kayserispor | 10 | 1 | 3 | 6 | 9 | 15 | 9 | -6 |
18 | Hatayspor | 10 | 0 | 7 | 3 | 7 | 17 | 3 | -10 |
19 | Adana Demirspor | 10 | 0 | 8 | 2 | 9 | 24 | 2 | -15 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Erzurumspor FK | 11 | 7 | 3 | 1 | 17 | 6 | 22 | +11 |
2 | Kocaelispor | 11 | 7 | 3 | 1 | 16 | 12 | 22 | +4 |
3 | Bandırmaspor | 11 | 6 | 2 | 3 | 15 | 10 | 21 | +5 |
4 | Fatih Karagümrük | 11 | 5 | 3 | 3 | 20 | 12 | 18 | +8 |
5 | Iğdır FK | 11 | 5 | 3 | 3 | 16 | 10 | 18 | +6 |
6 | Boluspor | 11 | 5 | 3 | 3 | 15 | 9 | 18 | +6 |
7 | Esenler Erokspor | 11 | 5 | 4 | 2 | 19 | 13 | 17 | +6 |
8 | Ümraniyespor | 11 | 5 | 4 | 2 | 18 | 16 | 17 | +2 |
9 | Pendikspor | 11 | 5 | 4 | 2 | 13 | 14 | 17 | -1 |
10 | MKE Ankaragücü | 11 | 5 | 5 | 1 | 15 | 12 | 16 | +3 |
11 | Çorum FK | 11 | 4 | 3 | 4 | 13 | 12 | 16 | +1 |
12 | Şanlıurfaspor | 11 | 4 | 4 | 3 | 18 | 18 | 15 | 0 |
13 | Gençlerbirliği | 11 | 4 | 4 | 3 | 9 | 9 | 15 | 0 |
14 | Manisa FK | 11 | 4 | 5 | 2 | 14 | 12 | 14 | +2 |
15 | Keçiörengücü | 11 | 3 | 3 | 5 | 13 | 15 | 14 | -2 |
16 | İstanbulspor | 11 | 4 | 6 | 1 | 14 | 15 | 13 | -1 |
17 | Sakaryaspor | 11 | 3 | 4 | 4 | 15 | 17 | 13 | -2 |
18 | Amed SK | 11 | 3 | 4 | 4 | 10 | 12 | 13 | -2 |
19 | Adanaspor | 11 | 1 | 7 | 3 | 10 | 28 | 6 | -18 |
20 | Yeni Malatyaspor | 11 | 0 | 11 | 0 | 4 | 32 | 3 | -28 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | GMG Kastamonuspor | 10 | 7 | 1 | 2 | 19 | 7 | 23 | +12 |
2 | Sarıyer | 10 | 6 | 0 | 4 | 15 | 4 | 22 | +11 |
3 | Batman Petrolspor | 10 | 7 | 3 | 0 | 18 | 6 | 21 | +12 |
4 | İskenderunspor A.Ş. | 10 | 5 | 1 | 4 | 15 | 5 | 19 | +10 |
5 | 24Erzincanspor | 10 | 5 | 1 | 4 | 15 | 5 | 19 | +10 |
6 | Adana 1954 Futbol Kulübü | 10 | 6 | 3 | 1 | 17 | 10 | 19 | +7 |
7 | Altınordu | 10 | 5 | 1 | 4 | 15 | 8 | 19 | +7 |
8 | Beykoz Anadolu | 10 | 6 | 3 | 1 | 18 | 14 | 19 | +4 |
9 | Kırklarelispor | 10 | 3 | 2 | 5 | 11 | 9 | 14 | +2 |
10 | Kepezspor FAŞ | 10 | 3 | 4 | 3 | 11 | 9 | 12 | +2 |
11 | 1461 Trabzon FK | 10 | 3 | 5 | 2 | 11 | 11 | 11 | 0 |
12 | Fethiyespor | 10 | 3 | 5 | 2 | 12 | 16 | 11 | -4 |
13 | İnegölspor | 10 | 2 | 4 | 4 | 7 | 10 | 10 | -3 |
14 | Isparta 32 Spor | 10 | 1 | 4 | 5 | 6 | 12 | 8 | -6 |
15 | Sincan Belediyesi Ankaraspor | 10 | 1 | 6 | 3 | 5 | 15 | 6 | -10 |
16 | Karaköprü Belediyespor | 10 | 1 | 6 | 3 | 7 | 18 | 6 | -11 |
17 | Altay | 10 | 1 | 7 | 2 | 6 | 23 | 5 | -17 |
18 | Hes İlaç Afyonspor | 10 | 0 | 9 | 1 | 4 | 30 | 1 | -26 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Bursaspor | 9 | 7 | 0 | 2 | 19 | 1 | 23 | +18 |
2 | Karşıyaka | 9 | 7 | 1 | 1 | 16 | 3 | 22 | +13 |
3 | Silifke Belediye Spor | 9 | 5 | 1 | 3 | 17 | 7 | 18 | +10 |
4 | Bornova 1877 | 9 | 4 | 2 | 3 | 17 | 8 | 15 | +9 |
5 | Düzcespor | 9 | 4 | 2 | 3 | 12 | 7 | 15 | +5 |
6 | Belediye Kütahyaspor | 9 | 5 | 4 | 0 | 10 | 9 | 15 | +1 |
7 | Kahramanmaraşspor | 9 | 5 | 4 | 0 | 10 | 10 | 15 | 0 |
8 | Muş Spor Kulübü | 9 | 3 | 1 | 5 | 6 | 4 | 14 | +2 |
9 | Artvin Hopaspor | 9 | 2 | 2 | 5 | 5 | 10 | 11 | -5 |
10 | Kırşehir Futbol SK | 9 | 2 | 3 | 4 | 6 | 10 | 10 | -4 |
11 | Anadolu Üniversitesi | 9 | 2 | 4 | 3 | 6 | 10 | 9 | -4 |
12 | Tokat Bld Plevnespor | 9 | 2 | 4 | 3 | 5 | 10 | 9 | -5 |
13 | 23 Elazığ Futbol Kulübü | 9 | 1 | 4 | 4 | 1 | 6 | 7 | -5 |
14 | Bulvarspor | 9 | 1 | 4 | 4 | 6 | 17 | 7 | -11 |
15 | Ergene Velimeşe | 9 | 1 | 6 | 2 | 3 | 12 | 5 | -9 |
16 | Kuşadasıspor | 9 | 0 | 9 | 0 | 7 | 22 | 0 | -15 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
08/11/2024 | Kasımpaşa | vs | Kayserispor |
09/11/2024 | Antalyaspor | vs | Bodrum FK |
09/11/2024 | Hatayspor | vs | Gaziantep FK |
09/11/2024 | Adana Demirspor | vs | Eyüpspor |
09/11/2024 | Çaykur Rizespor | vs | Trabzonspor |
10/11/2024 | Göztepe | vs | Konyaspor |
10/11/2024 | Galatasaray | vs | Samsunspor |
10/11/2024 | Başakşehir FK | vs | Beşiktaş |
10/11/2024 | Fenerbahçe | vs | Sivasspor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
08/11/2024 | MKE Ankaragücü | vs | Esenler Erokspor |
08/11/2024 | Ümraniyespor | vs | Iğdır FK |
09/11/2024 | İstanbulspor | vs | Adanaspor |
09/11/2024 | Amed SK | vs | Keçiörengücü |
09/11/2024 | Fatih Karagümrük | vs | Yeni Malatyaspor |
09/11/2024 | Çorum FK | vs | Pendikspor |
10/11/2024 | Bandırmaspor | vs | Boluspor |
10/11/2024 | Şanlıurfaspor | vs | Gençlerbirliği |
10/11/2024 | Manisa FK | vs | Erzurumspor FK |
10/11/2024 | Sakaryaspor | vs | Kocaelispor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
09/11/2024 | Kepezspor FAŞ | vs | GMG Kastamonuspor |
09/11/2024 | Sarıyer | vs | Batman Petrolspor |
10/11/2024 | Adana 01 Futbol Kulübü | vs | Karaköprü Belediyespor |
10/11/2024 | Afyonspor Kulübü | vs | Fethiyespor |
10/11/2024 | Altınordu | vs | Altay |
10/11/2024 | Isparta 32 Spor | vs | Sincan Belediyesi Ankaraspor |
10/11/2024 | İnegölspor | vs | Beykoz Anadolu |
10/11/2024 | İskenderunspor A.Ş. | vs | 1461 Trabzon FK |
10/11/2024 | Kırklarelispor | vs | 24Erzincanspor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
09/11/2024 | Bornova 1877 | vs | Anadolu Üniversitesi |
10/11/2024 | Artvin Hopaspor | vs | Kahramanmaraşspor |
10/11/2024 | Bulvarspor | vs | Belediye Kütahyaspor |
10/11/2024 | Düzcespor | vs | Ergene Velimeşe |
10/11/2024 | Karşıyaka | vs | Muş Spor Kulübü |
10/11/2024 | Kırşehir Futbol SK | vs | Bursaspor |
10/11/2024 | Kuşadasıspor | vs | Tokat Bld Plevnespor |
10/11/2024 | 23 Elazığ Futbol Kulübü | vs | Silifke Belediye Spor |