1940 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin eğitim sisteminde köklü bir değişim yaratmak amacıyla kurulan Köy Enstitüleri, sadece bir eğitim kurumu olmanın ötesinde, toplumda önemli bir dönüşümün de öncüsü olmuştur. Bu köşe yazısında, Köy Enstitüleri’nin kuruluşundan işleyişine, eğitim müfredatından öğretmen yetiştirme felsefesine, kapatılmasına kadar uzanan hikayesini inceleyeceğiz. Köy Enstitüleri’nin kuruluşunun temelini oluşturan fikir, ilkokul öğretmenliği için gerekli eğitimi almış ve köylünün dilinden anlayan öğretmenler yetiştirmekti. O dönemde Türkiye’de eğitim sistemi oldukça yetersizdi ve özellikle köylerde öğretmen açığı vardı. Mevcut öğretmenler genellikle şehirlerden geliyordu ve köylülerin ihtiyaçlarını ve yaşam tarzlarını tam olarak anlayamıyordu. Bu durum, eğitimde eşitsizliğe ve köy çocuklarının dezavantajlı hale gelmesine yol açıyordu. Köy Enstitüleri, yatılı bir eğitim sistemiyle işliyordu. Öğrenciler, genellikle 14-18 yaş arası köylü çocuklarından seçiliyordu. Eğitim süresi 4 yıldı ve müfredatta hem genel dersler hem de tarım, hayvancılık, el sanatları gibi mesleki becerilerin kazandırılmasına yönelik dersler yer alıyordu. Öğrenciler, teorik derslerin yanında uygulama imkanı da bulmak için tarlalarda çalışıyor, atölyelerde üretim yapıyorlardı. Köy Enstitüleri’nin eğitim felsefesi, John Dewey’in pragmatizm felsefesi ve Mahatma Gandhi’nin eğitim felsefesinden esinlenmiştir. Bu felsefeye göre eğitim, sadece kitaplardan bilgi edinmek değil, aynı zamanda topluma katkıda bulunabilecek beceriler kazanmak için de bir araçtı. Köy Enstitüleri’nde öğrenciler, sadece öğretmen olmak için değil, aynı zamanda köylünün hayatını iyileştirmek için de eğitildi. Köy Enstitüleri, kuruluşundan itibaren bazı kesimler tarafından ideolojik ve politik nedenlerle eleştiriye maruz kaldı. 1954 yılında Demokrat Parti iktidara geldiğinde Köy Enstitüleri’nin kapatılması kararı alındı. Bu karar, eğitimde eşitsizliğin tekrar artmasına ve köy çocuklarının eğitim imkanlarının kısıtlanmasına yol açtı. Köy Enstitüleri, kısa sürede varlıklarına son verilmiş olsa da, Türk eğitim tarihinde önemli bir yere sahiptir. Bu kurumlarda yetişen öğretmenler, Türkiye’nin birçok köyünde eğitim ve kalkınmaya önemli katkılar sağlamıştır. Köy Enstitüleri, sadece bir eğitim kurumu olmanın ötesinde, bir toplumsal dönüşüm projesiydi. Bu kurumlarda yetişen öğretmenler, Türkiye’nin birçok köyünde eğitim ve kalkınmaya önemli katkılar sağlamıştır. Köy Enstitüleri’nin mirası, günümüzde de eğitim reformları için ilham kaynağı olmaya devam etmektedir.